بررسی تطبیقی عبادت در تفسیرالمیزان وکشف الاسرار

چکیده: مسئله ی عبادت وتوحیدعبادی یکی از مسائل مهم وزیربنایی اسلام است که به علت برداشت های مختلف ازآن اختلافاتی بین بعضی ازفرق ومذاهب اسلامی پدیدآمده است.برخی ازگروه های افراطی وتندروازجمله وهابیان معتقدندهرنوع خضوع وفروتنی واطاعت دربرابرهرکس وهرچیزی خواه خداباشد یا غیرخداوباهرنیتی که انجام شودعبادت آن کس یاآن چیزاست.بنابراین توحیددرعبادت راباتوسل به اسباب معنوی ناسازگارمی دانند وهرگونه عملی راکه نشانگر روی آوردن به اسباب معنوی باشد مانندزیارت،توسل،شفاعت جستن و... شرک می شمارند.منشأاین تصوربرداشتی است که وهابیان ازمفهوم عبادت دارند. امامفسران وعلمای بزرگ شیعه وسنی بااتکا به آیات وروایات معتقدندکه درتعریف عبادت علاوه برعنصرخضوع عنصرمقوم دیگری نیزوجودداردوآن عبارت است ازاعتقادبه الوهیت وربوبیت نسبت به معبود که تاچنین اعتقادی برقلب ودل حاکم نباشد بالاترین خضوع ها رنگ عبادت نمی گیردلذااعمالی مانند توسل وشفاعت جستن ازانبیاءواولیاء به دلیل اینکه انسان تنهاخدارا می پرستدوفقط آن هاراشفیع وواسطه قرارمی دهد تابه درگاه خدا تقرب بجوید نه تنها منافی توحیدعبادی نیست بلکه مویدآن نیزهست.میبدی که یکی ازعلمای معروف ومقبول اهل سنت است درتفسیرکشف الاسرارخودعبادت را عبارت دانسته ازخضوع دربرابرمعبودی که انسان اعتقاد به مالکیت،خالقیت،رازقیت ومنعم بودن اودارد.علامه طباطبایی نیزکه ازعلمای معروف ومقبول شیعه است درتفسیرالمیزان خودعبادت هرچیزی را مساوی باخضوع وتذلل به همراه اعتقادبه ربوبیت والوهیت اودانسته است منتهاعلامه علاوه براین قائل است روح ومغزعبادت همان بندگی وحالت درونی است که درقلب نسبت به معبودوجود دارد.درواقع دیدگاه علامه طباطبایی ومیبدی نزدیک به هم وبادیدگاه وهابیان متفاوت است.